Ευρετήριο Άρθρου

Από το βράδυ της 15ης Φεβρουαρίου 1943, είχε κινηθεί προς τη περιοχή της Οξιάς, του βουνού, που βρίσκεται απέναντι από το Δομένικο κι αποτελεί συνέχεια του ορεινού συγκροτήματος τον Αντιχασίων, ένα τάγμα ιταλικού στρατού, αποτελούμενο από πεζικάριους και λίγους ιππείς. Ανάμεσά τους υπήρχαν, ντυμένοι ιταλικά και Έλληνες συνεργάτες τους, που θα τους βοηθούσαν στο έργο τους. Σκοπός τους ήταν η συστηματική ανίχνευση και εκκαθάριση της περιοχής από τους αντάρτες και συνεργάτες τους, που προέβαιναν σε μεμονωμένους φόνους λεγεωνάριων και παρενοχλούσαν τακτικά και κατέστρεφαν, στήνοντας ενέδρα, σε μεμονωμένα ιταλικά και γερμανικά αυτοκίνητα, στο δημόσιο δρόμο Λάρισας ? Ελασσόνας.

Η επιχείρηση αυτή των Ιταλών είχε οργανωθεί με κάθε δυνατή επιμέλεια και στηριζόταν σε σίγουρες κι ασφαλείς πληροφορίες, όμως δεν απέδωσε τα προβλεπόμενα κι αναμενόμενα από αυτούς, αποτελέσματα. Οι κινήσεις τους γινόταν αντιληπτές. Οι ελάχιστοι, αντάρτες της Οξιάς , και με άλλους καταδιωκόμενους από τους Ιταλούς πολίτες, μετακινούταν την νύχτα συνεχώς, επιδιώκοντας να αιφνιδιάσουν αποκεκομμένα ιταλικά τμήματα, για να παρουσιάσουν με το χτύπημά αυτό, μια εντυπωσιακή επιτυχία.

Για να αποφύγουν δυσάρεστες γι`αυτούς εξελίξεις από απροσδόκητη κύκλωση κι αναπάντεχο εξοντωτικό εγκλωβισμό, αποφάσισαν να περάσουν προς τα , αντίπερα της οξιάς, παρολύμπια χαμηλόβουνα , τα ξημερώματα της 16ης Φεβρουαρίου, ανάμεσα από τα χώρια Βλαχογιάννι και Αμούρι. Τα χαράματα βρέθηκαν στη θέση Μαυρίτσα. Οι ενεδρεύοντες αντάρτες, οι οποίοι είχαν καταλάβει θέσεις μάχης, κατά μήκος του υψώματος Μαυρίτσα βρέθηκαν την 11η πρωινή περίπου ώρα, μπροστά σε μια κατάσταση, που δεν είχαν προβλέψει. Είδαν ξαφνικά να κινείται προς τον κλοιό της ενέδρας, μια μικρή φάλαγγα ιταλικών αυτοκινήτων. Οι ενεδρεύοντες αντάρτες, αιφνιδιασθέντες, προσπάθησαν να μην γίνουν αντιληπτοί και να μη συγκρουστούν μαζί της. Δεν τα κατάφεραν όμως. Γιατί ο προπορευόμενος της φάλαγγας μοτοσικλετιστής, αντιληφθείς την παρουσία τους, προσπάθησε να διαφύγει όμως σκοτώθηκε από τα ομαδικά πυρά των ανταρτών. Ο τελευταίος όμως μοτοσικλετιστής κατόρθωσε να διαφύγει παρά τα πυρά που δέχτηκε. Οι περισσότεροι από τους Ιταλούς στρατιώτες ήταν έτοιμοι να παραδοθούν. Μερικοί μάλιστα αποτόλμησαν και ύψωσαν λευκά μαντίλια, παρεμποδίστηκαν όμως από την άρνηση 5-6 μαυροσκούφηδων οι οποίοι κατέβασαν από τα αυτοκίνητά τους δύο οπλοπολυβόλα με τα οποία άρχισαν να βάλλουν ακατάπαυτα εναντίον των θέσεων των ανταρτών. Στην ολιγόλεπτη διάρκεια της μάχης, το ένα από τα δύο οπλοπολυβόλα τους έπαθε εμπλοκή. Εν τω μεταξύ, κινητοποιήθηκαν εσπευσμένα και κυκλωτικά προς το μέρος που ακούγονταν οι πυροβολισμοί της μάχης, οι σταθμεύουσες στο Μεσοχώρι ιταλικές δυνάμεις. Τα παρατηρητήρια των ανταρτών τους ειδοποίησαν ότι διατρέχουν άμεσο κίνδυνο ολοκληρωτικής εξόντωσης. Αυτό τους ανάγκασε να σταματήσουν τη μάχη, να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους και να τραπούν σε φυγή προς τον Αηλία Δομενίκου, μεταφέροντας και τους τραυματίες τους.

Χρειάστηκαν περίπου 20 λεπτά για να πραγματοποιηθεί η άνοδος αυτή προς τον Αηλιά κατά την διάρκεια της όμως οι «γενναίοι» των Μπενέλλι και Φέτσι δεν είχαν μετακινηθεί από τις θέσεις τους. Και όταν πια είχαν εξαφανιστεί πίσω απ? το βουνό οι Δομενικιώτες αντάρτες, εξόρμησαν για καταδίωξη τα «ασυγκράτητα τέκνα της ευάνδρου Ιταλίας»! Άρχισαν την απηνή καταδίωξη τους με αεροντουφεκισμούς κι αηδιαστικούς πολεμικούς αλαλαγμούς, αφού έθεσαν σε κίνηση ολόκληρο τον πολεμικό τους μηχανισμό.

Κανένα εμπόδιο δεν ήταν ικανό ν? ανακόψει την πολεμική τους ορμή! Αναρριχήθηκαν μ? ευκολία το ίδιο βουνό, του Προφήτη Ηλία, και προχωρούσαν ανενόχλητοι ως την περιοχή του γειτονικού χωριού Λεύκη σέρνοντας ξοπίσω τους καμία τριανταριά χωρικούς, κατοίκους των χωριών Δομένικου και Μεσοχωρίου, που δούλευαν στο βουνό και που έμελλαν μετά από λίγο, να αποτελέσουν τα πρώτα εξιλαστήρια θύματα της εκδικητικής μανίας των φρατέλλων. Οι ανίδεοι και αθώοι αυτοί χωρικοί, ύστερα από άγριους ξυλοδαρμούς, υποχρεώθηκαν ν? ακολουθήσουν το θριαμβευτή στρατό στη Μαυρίτσα, στο τόπο, που είχε λάβει χώρα η συμπλοκή με τους αντάρτες. Εκεί χωρίς καμία άλλη διαδικασία εκτελέστηκαν όλοι, στις 2 περίπου η ώρα το μεσημέρι.

Μεγάλο ατύχημα ήταν, που κανένας από το χωριό δεν αντιλήφθηκε την πρώτη αυτή ομαδική εκτέλεση. Από τις πρώτες πρωινές ώρες, μέσα στο χωριό επικρατούσε μεγάλη αναταραχή. Οι κάτοικοι επισκέπτονταν διαδοχικά τον πρόεδρο, τον παπά, τον δάσκαλο για ν? ακούσουν τις γνώμες τους ή να παρηγορηθούν ο ένας απ? τα λόγια του άλλου. Κι εκείνοι ακόμα, που έκαναν τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις, δεν φαντάζονταν ποτέ πως θα γινόταν αυτό, που επακολούθησε. Ο πρόεδρος καθησύχασε τους κατοίκους πως δεν πρέπει να φοβούνται, γιατί αυτοί δεν είχαν φταίξει σε τίποτα. Και δεν θα πάθαιναν τίποτα άμα έμεναν στα σπίτια τους.

Ξαφνικά, όμως, κυκλοφόρησε η είδηση πως όλοι όσοι εργάζονταν κοντά στο δημόσιο δρόμο, εκτελέστηκαν. Αυτό πολλαπλασίασε τον φόβο των κατοίκων. Η εξακρίβωση ότι στη θέση Καραγάτσι κείτονταν τρία πτώματα νεκρών συμπατριωτών δημιούργησε τέτοιο πανικό που όλοι έσπευσαν ν? απομακρυνθούν με οποίο τρόπο μπορούσαν. Μια πρόσφατη όμως διαταγή του Ιταλικού Φρουραρχείου Ελασσόνας απαγόρευε αυστηρά την απομάκρυνση των πολιτών από τα σπίτια τους, σε περιπτώσεις, που γίνονταν μετακινήσεις ιταλικών στρατευμάτων. Η διαταγή προέβλεπε ρητά την ποινή του θανάτου για τους αρχηγούς των οικογενειών και τους άρρενες άνω των 18, την πυρπόληση των σπιτιών τους και την μεταφορά των γυναικόπαιδων σε στρατόπεδα.

Η μέρα σιγά σιγά διέρρευσε. Ανάμεσα στους Ιταλούς που είχαν κατακλύσει το δημόσιο δρόμο, παρατηρούνταν μια ασυνήθιστη κίνηση. Είχαν καταφθάσει από Ελασσόνα, Τίρναβο, Λάρισα, Τρίκαλα κι άλλες δυνάμεις κι όλοι πίστευαν πως θα εξαπολυόταν μια επιχείρηση προς την περιοχή της Οξιάς και του Προφήτη Ηλία για την σύλληψη και εξόντωση των αντάρτικων ομάδων. Τα πνεύματα των κατοίκων άρχισαν να καθησυχάζουν.

Είχε περάσει σχεδόν ολόκληρη ημέρα, απ? την 11η ώρα το πρωί που είχε γίνει η συμπλοκή κι ούτε ένας Ιταλός δεν μπήκε στο χωριό. Όλοι είχαν πιστέψει ότι ετοιμάζονταν, είτε για εκκαθαριστικές επιχειρήσεις , είτε για αναχώρηση. Τη γνώμη αυτή την σχημάτισαν και όσοι εργάζονταν σε δουλειές μακριά απ? το δημόσιο δρόμο. Σκέφτηκαν πως η παράταση της παραμονής τους, ύστερα από το ηλιοβασίλεμα, μακριά από τα σπίτια τους, πιθανόν να είχε αναπάντεχες, οδυνηρές γι? αυτούς, συνέπειες. Γι? αυτό κι έκριναν συμφερότερο να πάρουν το δρόμο για το χωριό και να βρίσκονται κοντά στις οικογένειες τους.

Την ώρα εκείνη που οι περισσότεροι έμπαιναν στο χωριό, άρχισε κάτι πολύ συνταρακτικό και απροσδόκητο. Οι γενναίοι του Μπενέλλι και Φέτσι άρχιζαν τη δεύτερη μεγάλη εξόρμηση τους!

Πυρά φραγμού έζωναν το χωριό απ? όλα τα σημεία, παρεμποδίζοντας κάθε κίνηση για έξοδο ή είσοδο σ? αυτό. Δύο ιταλικά αεροπλάνα εμφανίστηκαν στον ορίζοντα κι άρχισαν να μυδραλλιοβολούν ακατάπαυστα στις δύο κυριότερες διαβάσεις διαφυγής. Ο κόσμος τα είχε χάσει?. Σε λίγα λεπτά , οι αλαλαγμοί και τα ιπποτικά παραληρήματα «του αήττητου στρατού του Μουσολίνι», πλησίασαν τα πρώτα σπίτια του χωρίου, τα οποία μέσα σε λίγα λεπτά περιζώνονταν από καπνούς και φλόγες. Η φλόγα καταβρόχθιζε αχόρταγα τα σπιτικά με όσα πράγματα απομείνανε μέσα σ? αυτά. Η ατμόσφαιρα μέσα και γύρω απ? το χωριό δονούνταν κυριολεκτικά από θλιβερές και απελπισμένες κραυγές. Οι θεόρατες φλόγες ανταύγαζαν στα γύρω βουνά, ενώ οι αποπνικτικές οσμές, που αναδίδονταν από διάφορα ζώα και είδη, που καίγονταν καθιστούσαν αδύνατη κάθε προσπάθεια για την διάσωση πολύτιμων αντικειμένων. Όλοι βρέθηκαν στους δρόμους! Εκεί διαδραματίζονταν σκηνές αποτρόπαιες , επαίσχυντες κι αηδιαστικές!

Γυναίκες να υποβάλλονται στους πιο απίθανους διασυρμούς και να υφίστανται τις πιο απίθανες διαπομπεύσεις. Απερίγραπτα ήταν και τα μαρτύρια των ανδρών, που πιάστηκαν στα σπίτια τους. Με καινούργια διαταγή των Ιταλών καλούνταν όλοι οι κάτοικοι να συγκεντρωθούν στα πρώτα αλώνια? εκεί οδηγήθηκαν πρώτα οι άνδρες και μετά οι υπόλοιποι κάτοικοι. Η νύχτα της 16ης Φεβρουάριου 1943, έφερε ένα ψύχος διαπεραστικό. Όλοι περίμεναν ν? ακούσουν την καινούργια ανακοίνωση με κομμένη την ανάσα.. Προχωρήστε προς τον δημόσιο δρόμο.. μόλις έφτασαν στο δημόσιο δρόμο έστριψαν αριστερά και πήραν το δρόμο προς την Λάρισα. Προχωρώντας έφτασαν στη Μαυρίτσα εκεί όπου έλαβε χώρα η πρωινή συμπλοκή. Αμέσως άρχισε ο διαχωρισμός των γυναικόπαιδων από τους άντρες. Αυτό θεωρήθηκε κακό προμήνυμα! Τα σπαρακτικά κλάματα όλων διακόπηκαν από τη διαταγή που δόθηκε στα γυναικόπαιδα να αναχωρήσουν για το Αμούρι. Κατά τη διάρκεια αυτή δύο αξιωματικοί παρατηρούσαν τα πρόσωπα και απομάκρυναν ορισμένους άνδρες και τους παράγγειλαν να κατευθυνθούν προς τα γυναικόπαιδα. Τότε ένας μαυροσκούφης επιλοχίας έβγαλε ένα χαρτί και καλούσε ονομαστικά ορισμένους απ? τους παραταγμένους άντρες. Όποιος άκουγε το όνομα του, έβγαινε μπροστά. Του υποβαλλόταν τότε το ερώτημα να κατονομάσει τους συνεργάτες των ανταρτών και πριν προλάβουν να δώσουν οποιαδήποτε απάντηση τους θανάτωναν με στιλέτα. Με τον τρόπο αυτόν παραπάνω από 10 συμπατριώτες θανατώθηκαν. Ύστερα από την εξάντληση των ονομάτων του καταλόγου, συνέβη κάτι το συγκλονιστικό ένας Ιταλός άρπαξε για εκτέλεση το δάσκαλο Αθανάσιο Καραμίντζα. Συπτοματικά είχε βρεθεί στο χωριό την προηγουμένη μέρα, είχε πάει να δει την μητέρα του.

Μετά το επεισόδιο του Θανάση η εκτέλεση στην Μαυρίτσα σταμάτησε. Και ύστερα από μια σύσκεψη των Ιταλών το πλήθος των μελλοθάνατων διατάχτηκε να προχωρήσει προς το Μεσοχώρι, ακολουθώντας το δημόσιο δρόμο. Και το έπραξαν αυτό, γιατί πίστευαν ότι με τον τρόπο αυτό, θα ήταν καταδικασμένο σε αποτυχία, κάθε τυχόν απονενοημένο διάβημα τους για δραπέτευση και διαφυγή.