(Πηγή Πληροφοριών: Δήμος Παραμυθιάς)
Εκτελέστηκαν...49
Ημερομηνία.......29 Σεπτεμβρίου 1943

 

Στη διάρκεια της τριπλής κατοχής για τη Θεσπρωτία, Ιταλικής, Γερμανικής, Μουσουλμανικής, η Παραμυθιά έζησε τις πιο εφιαλτικές και τραγικές στιγμές στη μακραίωνη ιστορία της. Η πιο αποφράδα ημέρα ήταν εκείνη που ξημέρωσε στις 29-9-1943.

 

Το σχέδιο αποκεφαλισμού του ηγετικού στοιχείου είχε καταστρωθεί από καιρό, το είχε καταστρώσει το λεγόμενο «Τοπικό συμβούλιο» που συνήλθε τότε υπό την προεδρία του μουσουλμάνου Νουρί Μπέη Ντίνο. Αρχιτέκτονας της μεγάλης συμφοράς ο Μαζάρ Ντίνο αδελφός του προηγούμενου και αρχηγός των μουσουλμανικών αποσπασμάτων.

 

Τη νύχτα της 27ης Σεπτεμβρίου 1943 αποσπάσματα ένοπλων μουσουλμάνων με επικεφαλή Γερμανό αξιωματικό συνέλαβαν 53 άνδρες κάθε ηλικίας. Η έναρξη των συλλήψεων δόθηκε με τη ρίψη φωτοβολίδων, ενώ ταυτόχρονα η πόλη βούϊζε από τους θρήνους γυναικών και παιδιών. Οι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν στις υπόγειες αίθουσες του δημοτικού σχολείου. Σαν αιτιολογία προβάλλεται το γεγονός του φόνου έξι γερμανών στρατιωτών στη θέση «Σκάλα» της Παραμυθιάς που τη φρουρούσαν αντάρτες του ΕΔΕΣ του λόχου Ποπόβου. Οι δυνάμεις κατοχής είχαν ήδη θυροκολλήσει από τις 17-9-1943 στο οίκημα που στεγάζονταν τα γραφεία της τότε Κοινότητας Παραμυθιάς ανακοίνωση στην οποία αναφερόταν ότι για κάθε δολοφονία ή τραυματισμό Γερμανού στρατιώτη θα εκτελούνται δέκα χριστιανοί Έλληνες από την Παραμυθιά και τα πέριξ χωριά, μέτρο που οι στυγεροί δολοφόνοι εφάρμοζαν σ? όλους τους κατακτημένους λαούς. Όμως η διεστραμμένη φιλοσοφία της φασιστικής ιδεολογίας στηρίζεται σε αυστηρά στατιστικά δεδομένα, εξαιρέθηκαν τρεις, γιατί έντεκα άλλοι πατριώτες είχαν δώσει το αίμα τους ως αντίποινο τις προηγούμενες μέρες για τον θάνατο έξι Γερμανών. Ανάμεσα στους 49 ο παπα ? Βαγγέλης Τσαμάτος και ο Γυμνασιάρχης Κων. Σιωμόπουλος. Στις 28-9-1943, με την εποπτεία των Γερμανών, 35 πατριώτες κρατούμενοι από τα γύρω χωριά άνοιξαν στο χωράφι ιδιοκτησίας Τσαμάτου, στη θέση Άγιος Γεώργιος (όπου σήμερα το Ηρώο των πεσόντων), τους ομαδικούς τάφους. Στις 29-9-1943, στο χάραμα της μέρας μεταφέρθηκαν στον προκαθορισμένο τόπο της εκτέλεσης οι μελλοθάνατοι φρουρούμενοι από μουσουλμάνους Τσάμηδες και λίγους Γερμανούς. Ακολούθησαν σκηνές φρίκης. Πατέρας παρακαλούσε ν? αφήσουν ελεύθερο τον 16χρονο γιο του και ο γιος ικέτευε να σκοτώσουν αυτόν και ν? αφήσουν τον πατέρα να αναθρέψει τις μικρότερες αδερφές. Τελικά εκτελέστηκαν πατέρας και γιος. Άλλοι προσπάθησαν με γενναιότητα να δραπετεύσουν αλλά χτυπήθηκαν από τις σφαίρες των μουσουλμάνων Τσάμηδων που είχαν περιζώσει την περιοχή. Ώρα 7 το πρωί το κροτάλισμα των πολυβόλων έσβησε το χαμόγελο των αγέρωχων ανδρών. Η εκτέλεσή τους ανακοινώθηκε αμέσως με έγγραφο του γερμανικού φρουραρχείου Παραμυθιάς που θυροκολλήθηκε στο οίκημα όπου στεγάζονταν τα γραφεία της τότε κοινότητας Παραμυθιάς.

 

Με την ηρωική θυσία των εκτελεσθέντων συμπατριωτών μας η Παραμυθιά αναγορεύτηκε σε ιστορική πόλη. Ένα χρόνο αργότερα η θεία Νέμεση απέδωσε τη δικαιοσύνη, γιατί «Κείνοι που έπραξαν το κακό τους πήρε μαύρο σύγνεφο. Ζωή δεν είχαν πίσω τους με έλατα και κρύα νερά, παππού δεν είχαν από δρυ κι απ? οργισμένο άνεμο. "Η μάνα που χορεύοντας να? χει δοθεί στη λευτεριά του χάρου" ( Οδ. Ελύτης).

 

Επώνυμο ΠατρόςΌνομαΈτος/Γεν

Ιερέας ΤσιαμάτοςΠαναγ.Ευάγγελος1879

ΑλιγιάννηςΦώτ.Δημήτριος?

ΑλιγιάννηςΔημ.Ιωάννης?

ΑλιγιάννηςΦώτ.Κωνσταντίνος1878

ΑλιγιάννηςΚων.Σωτήριος1907

ΑποστολίδηςΠέτ.Απόστολος1898

ΒαλασκάκηςΣωτ.Ελευθέριος1913

ΓιαννάκηςΙωάν.Νικόλαος1918

ΔρίμτζιαςΔημ.Χαράλαμπος1894

ΕυαγγέλουΕυάγγ.Ευθύμιος?

Ζιάγκος Γεώρ.Κωνσταντίνος1899

ΚακούρηςΑπόστ.Περικλής?

ΚατσούληςΑθαν.Κωνσταντίνος?

ΚλήμηςΘεόδ.Δημήτριος1909

ΚοτζιαρέληςΕυάγγ.Εμμανουήλ?

ΚουρσουμήςΘεόδ.Κωνσταντίνος?

ΚωνσταντίνουΙωάν.Κωνσταντίνος1909

ΚωνσταντίνουΙωάν.Παναγιώτης1918

ΜάνοςΠέτ.Νικόλαος1890

ΜαρέταςΝικ.Γεώργιος1900

ΜαρέτηςΓεώρ.Ανδρέας1895

ΜητσιώνηςΑναστ.Ιωάννης1890

ΜουσελίμηςΣπυρ.Γεώργιος1897

ΜουσελίμηςΠαν.Σταύρος1894

ΜπαζάκοςΘεόδ.Ιωάννης1909

ΜπάρμπαςΓεώρ.Νικόλαος1900

ΜπάρμπαςΝικ.Σπυρίδων1927

ΝάστοςΧρ.Ευάγγελος1884

ΠάκοςΓεώρ.Πάκος1906

ΠαπαθανασίουΧρ.Βασίλειος1895

ΠάσχοςΠάσχοςΓεώργιος1897

ΠάσχοςΔημ.Λεωνίδας?

ΡάπτηςΔημ.Αθανάσιος1880

ΡίγγαςΓεώρ.Αθανάσιος1878

ΣιαμάςΠαν.Γεώργιος1894

ΣιωμόπουλοςΒασ.Κωνσταντίνος?

ΣπυρομήτσιοςΠαύλ.Σπυρίδων1892

ΣτρουγγάρηςΑπόστ.Ανδρέας1911

ΣωτηρίουΚων.Γεώργιος?

ΣωτηρίουΧρ.Κωνσταντίνος1887

ΤζώηςΔημ.Κωνσταντίνος1898

ΤσαμάτοςΕυάγγ.Νικόλαος1903

ΤσίληςΔημ.Κωνσταντίνος1911

ΤσούλαςΒασ.Γεώργιος1898

ΤσούλαςΒασ.Θεόδωρος1907

ΤσούλαςΒασ.Κωνσταντίνος1902

ΦάτσιοςΓεώρ.Θωμάς1885

ΦείδηςΘεόδ.Αριστοφάνης?

ΧρισοχόουΚων.Απόστολος1882